ในปัจจุบันประเทศไทยของเราถือว่าเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุแล้ว โดยประเทศไทยนั้นมีประชากรอายุ 60 ปีขึ้นไปจำนวนมากถึง 20% ของประชากรทั้งประเทศ และยังมีแนวโน้มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่องในอนาคต วันนี้น่าอยู่เลยจะพาทุกคนไปส่องเทรนด์การออกแบบบ้านสำหรับผู้สูงอายุกัน ว่าควรออกแบบยังไง ต้องระมัดระวังตรงส่วนไหนบ้าง ตามไปอ่านกันได้เลย
ออกแบบบ้านสำหรับผู้สูงอายุต้องคำนึงถึงเรื่องใดบ้าง?
การออกแบบบ้านหรือปรับปรุงบ้านเพื่อให้เหมาะสำหรับการอยู่อาศัยของผู้สูงอายุนั้น มีองค์ประกอบหลัก 5 ข้อที่ควรคำนึงถึง ได้แก่
- ความปลอดภัย ( Safety ) เป็นสิ่งที่ต้องคำนึงถึงในอันดับแรกเลย เพราะผู้สูงอายุอาจเสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุและอาจนำมาซึ่งอันตรายถึงแก่ชีวิตได้
- สะดวกต่อการใช้งาน ( Ease of use ) อุปกรณ์ต่าง ๆ ภายในบ้านต้องมีความสะดวกในการใช้งาน ใช้งานง่าย ไม่ซับซ้อน และที่สำคัญคือต้องออกแรงน้อย
- เหมาะสมกับสรีระ ( Eligible ) ออกแบบให้เหมาะสมกับสรีระและข้อจำกัดของผู้สูงอายุ
- เข้าถึงการใช้งานได้ง่าย ( Accessibility ) มีการออกแบบจัดวางพื้นที่ให้เข้าถึงการใช้งานได้สะดวก เอื้อต่อการเคลื่อนไหว การก้าวเดิน
- กระตุ้นให้มีชีวิตชีวา ( Stimulation ) จัดสภาพแวดล้อมให้กระตุ้น ฟื้นฟูความมีชีวิตชีวา
ห้องนอนผู้สูงอายุควรเป็นอย่างไร?
ห้องนอนนับว่าเป็นห้องที่ผู้สูงอายุใช้เวลาอยู่มากที่สุด ห้องนอนสำหรับผู้สูงอายุควรอยู่ชั้นล่าง เพื่อลดการขึ้น-ลงบันไดบ่อย ๆ ที่อาจทำให้เกิดอุบัติเหตุได้ โดยห้องนอนของผู้สูงอายุควรเป็นพื้นที่ที่มีความสงบ เหมาะสำหรับการพักผ่อน เสียงรบกวนน้อย มีความเป็นส่วนตัว และมีอากาศที่ถ่ายเทสะดวก อีกทั้งต้องไม่แคบหรือเข้า-ออกได้ยากจนเกินไปด้วย สำหรับผู้สูงอายุที่มีการใช้รถเข็นวีลแชร์
- พื้นห้องนอน
ไม่ควรเป็นพื้นต่างระดับ และควรปูด้วยวัสดุที่ไม่ลื่น ลดแรงกระแทกได้ดี
- เตียงนอน
ควรเลือกขนาดให้เหมาะสม สามารถปรับระดับได้ ฟูกไม่แข็งหรือนิ่มเกินไป และควรเว้นระยะพื้นที่บริเวณข้างเตียงไว้ประมาณ 1 เมตร เพื่อความสะดวกเมื่อต้องเข้าไปดูแลผู้สูงอายุ หรือหากต้องการใช้งานรถเข็น
- ภายในห้องนอน
ควรมีราวจับตามจุดต่าง ๆ ที่มีการลุกนั่ง และควรมีไฟส่องสว่างอัตโนมัติแบบตรวจจับการเคลื่อนไหว เพื่อความสะดวกหากผู้สูงอายุเดินไปใช้ห้องน้ำช่วงกลางคืน
- เฟอร์นิเจอร์ในห้องนอน
ควรมีโต๊ะข้างเตียงที่สะดวกต่อการหยิบของ และเฟอร์นิเจอร์ไม่ควรมีขอบเหลี่ยม รวมถึงตู้เสื้อผ้า ชั้นวางของก็ควรมีความสูงในระดับที่พอดีกับความสูงของผู้ใช้งานด้วย
- ประตู
ไม่ควรมีธรณีประตู เพราะเสี่ยงต่อการหกล้มได้ ควรเป็นพื้นเรียบและมีบานประตูแบบเลื่อนที่ออกแรงน้อยในการเปิด-ปิด
ห้องน้ำจุดเสี่ยงควรระวังของผู้สูงอายุ
พื้นที่เสี่ยงของผู้สูงอายุอันดับต้น ๆ เลยก็คือห้องน้ำนี่เอง เพราะเสี่ยงต่อการลื่นล้มจากคราบน้ำ และคราบสบู่บนพื้นอย่างมาก โดยห้องน้ำสำหรับผู้สูงอายุควรมีการแบ่งเป็นโซนแห้ง และโซนเปียกอย่างชัดเจน ห้องน้ำต้องมีความกว้างอย่างน้อย 2 เมตร เพื่อการใช้งานที่สะดวกหากมีการใช้รถเข็น ในผู้สูงอายุบางราย
- พื้นห้องน้ำ
ควรปูด้วยกระเบื้องปูพื้นที่มีค่าความฝืดตั้งแต่ R10 ขึ้นไป หรือใช้แผ่นยางกันลื่นปูทับกระเบื้องอีกทีก็ช่วยได้
- อ่างล้างหน้า
ควรเลือกอ่างล้างหน้าแบบแขวนผนัง หรืออ่างแบบฝังครึ่งเคาน์เตอร์ ที่รองรับการเท้าแขนและลงน้ำหนักของผู้สูงอายุได้ และมีพื้นที่ด้านใต้อ่างที่สามารถให้รถเข็นเข้าไปได้
- ก๊อกน้ำ
ควรติดตั้งก๊อกน้ำแบบก้านโยก หรือก้านปัด ที่ผู้สูงอายุจะใช้งานได้สะดวก
- โถสุขภัณฑ์
ควรเป็นแบบนั่งราบ สะดวกต่อการใช้งาน ระดับความสูงเหมาะสม และติดตั้งราวจับไว้ด้านข้าง
- โซนอาบน้ำ
ควรมีการทำที่นั่งอาบน้ำ และติดตั้งฝักบัวอาบน้ำ ราวจับ ไว้ด้านข้าง
พื้นที่โซนบันไดสำหรับผู้สูงอายุ
บันไดที่มีความกว้างเหมาะสมสำหรับผู้สูงอายุ คือ ลูกบันไดต้องสูงไม่เกิน 15 เซนติเมตร ลูกนอนต้องกว้างอย่างน้อย 30 เซนติเมตร และจมูกบันไดควรมีสีที่แตกต่างจากพื้นผิวของบันไดชัดเจน เพื่อให้ง่ายต่อการสังเกตเห็น รวมถึงบันไดควรมีราวจับทั้งสองข้าง ในระยะความสูง 80 เซนติเมตรจากพื้น และมีแสงสว่างที่เพียงพอ หรือนอกจากนี้ยังมีเทคโนโลยีที่เรียกว่า ลิฟต์บันได ที่ช่วยอำนวยความสะดวกให้กับผู้สูงอายุได้อีกด้วย
จัดพื้นที่รอบบ้านยังไงเอาใจผู้สูงอายุ
ควรมีบริเวณสวนไว้สำหรับให้ผู้สูงอายุทำกิจกรรม พักผ่อนหย่อนใจ รับลมชมธรรมชาติ บริเวณพื้นทางเดินควรราบเรียบ ไม่มีสิ่งกีดขวาง และมีทางลาดให้รถเข็น รวมถึงควรมีที่ให้ผู้สูงอายุนั่งพัก ที่นั่งพักควรมีราวจับหรือที่เท้าแขนที่ช่วยในการพยุงตัวลุก-นั่งสะดวก หากผู้สูงอายุต้องการทำสวน ก็ควรเป็นสวนแบบกระบะที่มีความสูง 60 เซนติเมตรขึ้นไป หรือเป็นการทำสวนแบบแนวตั้ง ก็จะช่วยลดการลุก-นั่งบ่อย ๆ ลดอาการปวดหลังหรือหน้ามืดได้ค่ะ
เป็นอย่างไรกันบ้างกับความรู้เรื่องการออกแบบบ้านสำหรับผู้สูงอายุ ที่น่าอยู่นำมาฝากในวันนี้ ท่านผู้อ่านคงจะทราบกันแล้วว่ามีรายละเอียดที่ต้องคำนึงถึงมากทีเดียว แต่เพื่อความปลอดภัยของผู้สูงอายุในครอบครัวที่เรารักแล้วนั้น คงจะไม่ใช่เรื่องยากที่จะนำเคล็ดลับเหล่านี้มาปรับใช้กับบ้านของเรา หรือใครที่กำลังออกแบบบ้านอยู่ก็สามารถนำไปปรับใช้ได้ ออกแบบครั้งเดียวแต่ส่งผลดีใช้ได้ในระยะยาวเลยค่ะ
บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ
- เลือกเตียงนอนแบบไหน? ที่ใช่กับไลฟ์สไตล์ของคุณ
- การเลือกกระเบื้องให้ถูกใจและเหมาะสมกับห้องแต่ละแบบ
- เปลี่ยนสวนหน้าบ้านให้เป็นสวนสไตล์อังกฤษ
- ใช้โคมไฟภายในบ้านแบบไหนดี
- แค่โถสุขภัณฑ์ ต้องเลือกด้วยเหรอ?!
